Sản phẩm mới có thành công hay không? Đối tượng khách hàng mục tiêu là ai? Phải tìm họ ở đâu? Vì sao khách hàng lại thích sản phẩm này hơn sản phẩm đối thủ? Liệu giá bán sản phẩm đã hợp lý chưa? Làm thế nào để doanh nghiệp có thể tìm được lời giải đáp cho những câu hỏi đó? Đó chính là nhiệm vụ của nghiên cứu thị trường.
BÀI HỌC TRONG CÂU CHUYỆN CỦA COCA COLA
“Vào những năm 1975, Pepsi bất ngờ kéo Coca Cola vào một vụ việc không đáng có dẫn đến doanh thu của Coke bị thâm hụt nặng.Pepsi tung chiến dịch “Pepsi Challenge” (Tạm dịch: Thử thách cùng Pepsi). Theo đó, các khách hàng sẽ được bịt mắt để thử 2 loại đồ uống của Pepsi và Coca Cola và sau đó đưa ra nhận xét xem họ thích loại nào hơn. Kết quả đa phần đều chọn Pepsi vì cho rằng nó ngọt hơn.Lãnh đạo Coca Cola đã quyết định tiến hành một cuộc thử nghiệm hương vị với sự tham gia của 200.000 người và tiêu tốn khoảng 4 triệu đôla. Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng 55% trong số những người được khảo sát thích sản phẩm mới này hơn loại Coke cũ và Pepsi, một phần lý do vì New Coke có vị ngọt hơn. Không ngần ngại, lãnh đạo Coca Cola thay đổi công thức đồ uống để cho giống với Pepsi hơn và New Coke ra đời.Kết quả là đã có 400.000 cuộc gọi và lá thư gửi đến trụ sở Coca Cola chứa đầy nỗi bực tức và phản đối việc hãng này thay đổi công thức đồ uống. Cuối cùng, 3 tháng sau đó, Coca Cola đã tuyên bố trở về sản xuất dòng sản phẩm truyền thống và dần lấy lại vị thế so với Pepsi.
Lãnh đạo của Coca Cola cũng đã thú nhận rằng: “Một thực tế đơn giản là mọi thứ từ tiền bạc, thời gian và kỹ năng đổ ra để NGHIÊN CỨU NGƯỜI TIÊU DÙNG đối với loại Coca Cola mới đã KHÔNG ĐO LƯỜNG VÀ LÀM RÕ ĐƯỢC những liên kết cảm tính sâu đậm của Coca Cola truyền thống được cảm nhận bởi nhiều người. Niềm đam mê đối với Coca Cola truyền thống – và đó là từ dành cho nó, niềm đam mê là một thứ gì đó chộp lấy chúng ta bằng sự bất ngờ. Nó là một nhiệm mầu Mỹ tuyệt vời, một phép lạ Mỹ đáng yêu và bạn không thể đo lường được nó cũng như với tình yêu, sự tự hào hay lòng yêu nước”.”
Đây là một ví dụ thực tế cho thấy tầm quan trọng của nghiên cứu thị trường đối với việc ra quyết định chiến lược cho doanh nghiệp. Ngay cả một tập đoàn hàng đầu thế giới như CoCa CoLa cũng phải nhận một bài học đắt giá từ nhận định sai lầm của mình. Hoạt động nghiên cứu thị trường không đúng cách có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng ảnh hưởng đến hình ảnh thương hiệu, sụt giảm doanh số, thậm chí đánh mất thị phần.
Như vậy để giảm thiểu rủi ro dẫn đến thất bại, trước khi thực hiện kế hoạch marketing hay đưa ra bất cứ quyết định chiến lược nào. Bước đầu tiên doanh nghiệp cần thực hiện là Nghiên cứu thị trường.
VẬY NGHIÊN CỨU THỊ TRƯỜNG LÀ GÌ?
Nghiên cứu thị trường hay Market Research là hoạt động thu thập thông tin về thị trường mục tiêu và phân tích các dữ liệu thu được nhằm đưa ra những câu trả lời cho những vấn đề phát sinh trong kinh doanh. Nghiên cứu thị trường giúp giảm rủi ro và hỗ trợ cho việc đưa ra quyết định của nhà sáng lập. Điều này giống như việc nếu nhà sáng lập đang ở trong 1 căn phòng tối và đang lần mò cửa ra thì nghiên cứu thị trường sẽ là cây nến để giúp xác định hướng đi và nhanh chóng tìm ra cửa hơn.
Nếu doanh nghiệp chủ quan chỉ nghiên cứu một cách hời hợt hoặc không tìm hiểu kĩ về thị trường trước khi ra quyết định sẽ có tỷ lệ rủi ro cao. Đồng nghĩa với nhiều hậu quả kèm theo mà nặng nề nhất là lãng phí nguồn lực và chiến dịch thất bại.
QUY TRÌNH 6 BƯỚC GIÚP DOANH NGHIỆP THỰC HIỆN NGHIÊN CỨU THỊ TRƯỜNG HIỆU QUẢ
Bước 1: Xác định mục tiêu và vấn đề.
Xác định mục tiêu là việc làm quan trọng nhất trong nghiên cứu thị trường. Xác định đúng gốc rễ của vấn đề. Cốt lõi của việc này là người nghiên cứu cần phải xác định được đâu là yếu tố ảnh hưởng đến đối tượng đang nghiên cứu, và cần làm rõ thông tin về nó.
Việc hiểu các vấn đề trong kinh doanh một cách rõ ràng, giúp nghiên cứu thị trường tập trung và hiệu quả. Ở giai đoạn này của quy trình, trước mỗi cuộc nghiên cứu thị trường được thực hiện, việc tưởng tượng ra một bản báo cáo nghiên cứu thị trường hoàn chỉnh cũng chính là để trả lời cho câu hỏi trong kinh doanh. Doanh nghiệp có thể tiếp cận theo hướng giả lập một báo cáo nghiên cứu thị trường với dữ liệu giả định và hỏi người được phỏng vấn: “Nếu một báo cáo nghiên cứu thị trường trông giống như thế này, thì liệu thông tin doanh nghiệp cần đã đầy đủ?” Nếu câu trả lời là có, thì đó là lúc doanh nghiệp cần bắt tay vào thu thập dữ liệu thật. Nếu câu trả lời là không, tiếp tục làm việc với khách hàng cho tới khi xác định được mục tiêu rõ ràng.
Bước 2: Quyết định phương án.
Khi đã biết được mục tiêu nghiên cứu là lúc lên kế hoạch về loại nghiên cứu thị trường phù hợp nhất để có được các dữ liệu cần thiết. Xem phương án nghiên cứu thị trường như một kế hoạch triển khai chi tiết. Tại bước này, đầu tiên, doanh nghiệp sẽ phải quyết định phương án nghiên cứu thị trường: dùng khảo sát, phỏng vấn nhóm. v.v…. Doanh nghiệp cần xác định cụ thể cách chọn mẫu đại diện: đối tượng khách hàng nào đang được theo đuổi, doanh nghiệp có thể tìm họ ở đâu, bằng cách nào để khuyến khích họ, v.v…Đây cũng là lúc để xác định nghiên cứu thị trường được thực hiện bằng cách nào: qua điện thoại, gặp trực tiếp, gửi thư, online, v.v…Tiếp theo, cần chú ý xem bản báo cáo nghiên cứu thị trường sẽ được thiết kế như thế nào để xác định các kiểu phân tích dữ liệu được thực hiện và cấu trúc của các câu hỏi: tóm tắt đơn giản, phân tích hồi qui nâng cao, v.v…
Có 2 loại nghiên cứu thị trường, được lựa chọn dựa trên loại dữ liệu mà doanh nghiệp muốn thu thập:
Nghiên cứu thăm dò – Loại nghiên cứu thị trường này được dùng khi đề bài không được định nghĩa hoặc hiểu cặn kẽ, giả thiết đặt ra cũng không được xác định rõ và kiến thức trong lĩnh vực thì mập mờ. Nghiên cứu thăm dò giúp doanh nghiệp thu thập những hiểu biết rộng rãi, thu nhỏ trọng tâm của nghiên cứu và tìm ra được những điều cơ bản cơ thiết để tiếp tục nghiên cứu sâu hơn. Những kĩ thuật nghiên cứu thăm dò bao gồm nghiên cứu thị trường thứ cấp, phỏng vấn nhóm và phỏng vấn sâu. Nghiên cứu thăm dò là nghiên cứu định tính.
Nghiên cứu mô tả – Nếu như mục tiêu nghiên cứu thị trường đòi hỏi những dữ liệu thuộc một lĩnh vực chi tiết hơn, doanh nghiệp cần thực hiện nghiên cứu mô tả định lượng. Mục đích của loại nghiên cứu mô tả này là để đo lường một số lĩnh vực được quan tâm, và mang tính định lượng. Khảo sát/bảng hỏi là phương tiện phổ biến của nghiên cứu mô tả.
Nghiên cứu nhân quả – Loại nghiên cứu thị trường chi tiết nhất này thường dưới dạng nghiên cứu, thử nghiệm tại hiện trường hoặc qua các thử nghiệm. Trong trường hợp này, doanh nghiệp xác định quan hệ nhân quả giữa các thành tố. Ví dụ, loại nhạc được sử dụng ở trong nhà hàng có giúp tăng doanh thu của các món tráng miệng – liệu có mối quan hệ nhân quả nào giữa âm nhạc và doanh thu?
Bước 3: Thiết kế và chuẩn bị công cụ.
Trong bước này của nghiên cứu thị trường, doanh nghiệp thiết kế công cụ nghiên cứu thị trường. Nếu như lựa chọn khảo sát là phương thức phù hợp (trong bước 2), doanh nghiệp bắt đầu viết câu hỏi và thiết kế bảng hỏi. Nếu như phỏng vấn nhóm là phương thức được lựa chọn, doanh nghiệp chuẩn bị câu hỏi và các thiết bị cần thiết cho người điều phối. Đây là bước triển khai kế hoạch trong toàn bộ quy trình nghiên cứu thị trường.
Bước 4: Thu thập dữ liệu.
Đây chính là phần cốt lõi của dự án nghiên cứu thị trường. Doanh nghiệp đưa bản khảo sát ra thị trường, hoặc thực hiện các buổi phỏng vấn nhóm, phỏng vấn sâu, thực hiện thử nghiệm tại hiện trường, v.v…Các câu trả lời, lựa chọn và những điểm quan sát đều được thu thập và ghi chép, thường là trong các bảng gồm dòng và cột. Mỗi phần thông tin đều quan trọng và đóng góp vào việc kết luận cuối cùng của nghiên cứu thị trường.
Bước 5: Phân tích dữ liệu.
Từ bước 4 (Thu thập dữ liệu), doanh nghiệp đã có cái nhìn và cách hiểu sâu hơn về những dữ liệu đang có. Nếu như những dữ liệu này chưa được ghi chép trong các bảng có hệ thống, người làm nghiên cứu cần tổng hợp chúng lại. Nếu như dữ liệu đã được ghi chép trong các bảng, đây là lúc xử lý chúng đúng cách. Có một số phần mềm được xử dụng như Excel, SPSS, Minitab, v.v…để tạo bảng và đồ thị, biểu đồ; phân chia, phân khúc kết quả vào các nhóm phù hợp như độ tuổi, giới tính, v.v… và tìm ra xu hướng chính của dữ liệu. Đây là bước bắt đầu việc hình thành một nội dung mà bạn muốn thể hiện và kết luận.
Bước 6: Minh họa dữ liệu và trình bày kết quả.
Bạn đã dành nhiều giờ để xử lí dữ liệu, xây dựng các bảng, biểu đồ và đồ thị tóm tắt. Bây giờ là lúc để tổng hợp những thông tin hữu ích nhất thành một báo cáo nghiên cứu thị trường hay bài trình bày dễ hiểu. Một cách hay để trình bày dữ liệu là bắt đầu với mục tiêu nghiên cứu thị trường và các vấn đề kinh doanh mà đã được xác định ở bước 1. Trình bày lại những câu hỏi kinh doanh, và sau đó trình bày các khuyến nghị của bạn dựa trên các dữ liệu, để giải quyết những vấn đề này.
Khi trình bày kết quả, hãy nhớ để trình bày những hiểu biết, câu trả lời và đề xuất, chứ không chỉ trình bày các biểu đồ và bảng biểu. Nếu đặt một biểu đồ trong báo cáo nghiên cứu thị trường, hãy tự hỏi “cái gì này có nghĩa là gì và có tác động gì?” Thêm tư duy phê phán này để báo cuối cùng sẽ giúp bản báo cáo nghiên cứu có tính thực tiễn và ý nghĩa hơn.
Trong khi điều quan trọng là để “trả lời câu hỏi ban đầu”, hãy nhớ rằng nghiên cứu thị trường là một trong những đầu vào cho một quyết định kinh doanh (thường là một đầu vào quan trọng), nhưng không phải là yếu tố duy nhất.
Tuy nhiên, nghiên cứu thị trường là một công việc khá phức tạp và tốn kém. Nếu là một doanh nghiệp startup hoặc SMEs, để có thể tối ưu chi phí cho hoạt động nghiên cứu thị trường, tránh gây lãng phí, tốn kém, doanh nghiệp có thể lựa chọn một Agency để hỗ trợ thực hiện hoạt động này. Agency là những người/tổ chức có chuyên môn sẽ đưa ra được những kết quả nghiên cứu chính xác nhất, hỗ trợ doanh nghiệp đưa ra các quyết định của mình.